TAND Hà Nội ra phán quyết với 29 bị cáo trong vụ án ở Đồng Tâm vào 15h ngày 14/9, sớm hơn dự kiến hai ngày.
Phiên tòa mở hôm 7/9, xét xử 25 người bị truy tố về tội Giết người, 4 người về tội Chống người thi hành công vụ, trong đó bốn ngày thẩm vấn, tranh tụng và bốn ngày nghị án.
Trong bản luận tội nêu tại ngày xét xử thứ ba, VKSND Hà Nội đề nghị HĐXX chuyển tội danh 19 bị cáo từ Giết người sang Chống người thi hành công vụ. Đây là những người bị cáo buộc vào tối 8/1 có mặt ở nhà ông Lê Đình Kình (đã chết) để bàn kế hoạch chống đối lực lượng công an và rạng sáng 9/1 ném bom xăng, gạch đá về phía công an, hỗ trợ giúp sức cho đồng phạm giết người.
VKS cho rằng “19 người bị lôi kéo, kích động nên mù quáng tin tưởng nhưng tại tòa đã nhận thức được sai phạm, ăn năn hối cải”. Họ phạm tội với “lỗi cố ý gián tiếp”, “không trực tiếp” thực hiện hành vi khiến ba công an hy sinh nên chuyển tội danh truy tố, đề nghị xét xử sang tội danh có khung hình phạt nhẹ hơn.
Với mức án, VKS đề nghị hai hình phạt tử hình về tội Giết người với hai con cùng cha khác mẹ của ông Kình là Lê Đình Công và Lê Đình Chức. Cùng tội danh, Lê Đình Doanh, 32 tuổi, con của Lê Đình Công, bị đề nghị chung thân; Bùi Viết Hiểu, 77 tuổi và Nguyễn Quốc Tiến mỗi người 16-18 năm tù; Nguyễn Văn Tuyển 14-16 năm tù.
23 người ở nhóm Chống người thi hành công vụ, mức án VKS đề nghị thấp nhất từ 15 đến 18 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, cao nhất 6-7 năm tù.
Trong lời khai tại tòa, bị cáo Lê Đình Công cho rằng “khiếu kiện đất đai là mấu chốt dẫn đến vụ án”. Bị cáo thừa nhận nhờ mua lựu đạn, làm bom xăng nhưng không cầm đầu chỉ đạo các bị cáo khác “tấn công, tiêu diệt” cảnh sát như cáo buộc của VKS. Bị cáo Tiến khai mua lựu đạn, làm bom xăng song không tham gia “tổ đồng thuận’, không phải chủ mưu, cầm đầu.
Bị cáo Bùi Viết Hiểu trong lần đầu tiên bị xét hỏi đã phủ nhận cáo buộc. Hôm sau, ông bất ngờ xin được trình bày, nói “sau một đêm suy nghĩ thấy nhiều lời khai trước tại toà là không đúng”. Bị cáo 77 tuổi nói đã “quá lạc hậu” khi viện dẫn các văn bản từ năm 1981 về nguồn gốc đất ở cánh đồng Sênh trong khi chính sách về đất đai thay đổi nhiều. Ông không theo kịp tình hình nên có lời khai sai trái, mong HĐXX “đánh kẻ chạy đi chứ đừng đánh người chạy lại”.
Nhóm bị cáo buộc chống người thi hành công vụ không kêu oan song một số cho rằng không có chủ đích phạm tội. Họ nói đã sai khi có mặt ở hiện trường và “ném vài bom xăng, gạch đá về phía công an”.
Trước các lời khai, suốt quá trình diễn ra phiên tòa, HĐXX đã trình chiếu video lời khai của 29 bị cáo tại cơ quan điều tra với nội dung thể hiện việc nhận tội.
Trong lời nói sau cùng, gần 20 bị cáo nói gần giống nhau khi cùng xin được hưởng mức án khoan hồng, gửi lời cảm ơn giám thị trại tạm giam giúp nhận ra lỗi lầm.
Nội dung vụ án thể hiện, khu đất ở cánh đồng Sênh, xã Đồng Tâm được kết luận là đất quốc phòng. Tuy nhiên từ năm 2013, ông Kình cùng bị cáo Hiểu, Công, Tuyển và nhiều người đã lập “tổ đồng thuận” với mục đích kích động người dân, chiếm lại đất để chia nhau.
Cuối năm 2019, khi Quân chủng Phòng không – Không quân, Bộ Quốc phòng có kế hoạch xây dựng tường rào bảo vệ sân bay Miếu Môn, ông Kình chỉ đạo con trai Lê Đình Công bàn bạc với thành viên “tổ đồng thuận” mua lựu đạn, chuẩn bị vũ khí để “tấn công, tiêu diệt” công an làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự.
Rạng sáng 9/1, khi công an đến cổng làng thôn Hoành, thành viên “tổ đồng thuận” và nhiều bị cáo đồng loạt ném gạch đá, bom xăng, bùi nhùi lửa vào lực lượng thi hành công vụ. Cảnh sát dùng loa kêu gọi ngừng tấn công song bất thành. Khi làm nhiệm vụ bắt nhóm phạm tội quả tang, ba cảnh sát bị chọc rơi xuống hố, đổ xăng thiêu. Các chiến sĩ hy sinh do “ngạt khí và cháy than hóa toàn thân”.
VKS nhận định, đây vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, có sự cấu kết chặt chẽ, dưới sự cầm đầu chỉ huy của ông Kình. Các bị cáo hành động “có tổ chức, mang tính chất côn đồ, giết nhiều người một cách dã man”.
